viernes, 17 de febrero de 2012

ER BELO



Domingo 12/02/2012 en un pograma`e la 2 dedikao a loh libroh un ehkritò komenta zu obra bazá en la ihtoria dun amò ke ze dezarroya a la pá`e la bataya`e lah Nabah de Toloza. To ba normá, ahta k'otro ehkritò konozío amigo`el anteriò alohia er libro iziendo:
-" Rekordemoh ke graziah a ehta bataya oi en día lah muhereh en ehte paíh komo mih z`ihah, graziah a Diò no yeban belo."
 I zinzeramente, zin zè ni mora ni krihtiana er komentario me ofende
en munxoh zentíoh.
I porke lah guenah krihtianah...
¡Zí deben ponè belo, lo ize la Biblia!



¡Er belo i la polemika k'ehpierta er belo!                             
Er belo ke tráh de zi guarda un mihterio.
P`argunoh pué zè terrorifiko
ke pa otroh er mah beyo.
Er belo, no ziempre ehperto el ahtua rezelo,
hue prenda en er behtì 
anterió a lah Damah Iberah en nuehtroh lareh.          
Ke tamié bihtió en palazioh a Reinah, zirbientah
i prinzezah bihinaleh.
Er belo, ke kubría krihtianoh ehtandareh
i kon er ke kahtah krihtianah ze tapaban
 kuando entraban ar templo`e zu Diò pare.



Er belo, zihno`e pureza, kahtiá i rehpeto.
El abito no haze ar monhe pero,
eh un orguyo pa kién a Diò le yame.
Komo ordeneh en lah ke krihtianah monhah 
kubren zuh kuerpoh
kumpliendo loh botoh de zuh z'ermandaeh.
Belo, korona i manto 
ponemoh a nuehtra bihe María engalanandole er pelo.

¡Beloh, de nobiah blankoh komo luzeroh!.
Beloh ke kubren loh rohtroh
 ahta ke lah nobiah kontehtan:
- ¡Zí hkiero 




Tiempo atráh dehpertaba ahmirazión,
 hue oheto`e dezeoh i mihteriozoh z'aneloh.
¡Infiniá`e kurturah lo bihten por er mundo entero!.




Zeñá d`identiá i dihtinzión komo la mantiya Ehpañola.
¡Ni máh ni menoh!
Er refinamiento dun tokao
ar ke lah z'andaluzah kon garbo ponían zuh beloh.

¡Porke zí!
 Loh beloh de ziempre huera  mora o krihtiana 
z`an behtio en mi pueblo.            
¡ Antoabía, kubro mi melena kon un pañuelo zi ze terzia er día!. 
I muhereh marrokieh lo bihten kon orguyo
 komo zuh z'aguelah i mareh hazian.
¡Yo no beo lo malo, ni en zu relihión!



"Po no le korrehponde al ombre huhgà er komo ni kon ke nombre
a d`entrà la fé en er korazón". 
(y.p.c)

El uzo`e munxah moah morihkah hue mu abituá en Ehpaña durante to`r ziglo XVII. Lah “tapadas” hueron famozah en er ziglo d`oro. Lah damah zabian uzà zuh beloh i mantoh komo ihtrumento`e galanteo i abentura.
El ihtoriaó Antonio`e León ehkribe:
“el taparse es embozarze…de medio ojo, doblando , torciendo y prendiendo el manto de suerte que, cubriendo uno de los ojos que  siempre es el izquierdo quede lo restante del rostro aun mas oculto y disfrazado que si fuera cubierto todo”. ”como las moriscas siempre andaban tapadas con sus almalafas o sabanas blancas..en vistiendose a lo Español convirtiólas en sus mantos negros, dieron en taparse con ellos del modo que solían con las sabanas“.
D´Andaluzia z`ehtendio la moa der tapao a toa Ehpaña. En la ke la moehna mantiya ke hué famoza en er ziglo XIX dihtingiendo er Tokao`e la muhé Ehpañola hue una deribazión d`akeyoh mantoh morihkoh.

¡No pienzen ke por inpozizión, zino por guhto i konbenenzia! 
Tenemoh referenziah entre otrah de lah “tapadas Limeñas” K`ehtando zenzurao ende loh primeroh z'añoh de zu aparizión la 1ª ordenanza ke lo proibía en 1561 por" Don Diego Lopéz de zuñiga y Velasco 4º Virrey del perú" munxoh Birreyeh zigieron aplikando la mehma media zin dengún ezito, inkluzo en mah duna okazión tubo k'interbenì la iglezia. Azine k'entre loh z'añoh 1582 i 1583 er Terzé konzilio limenze deklaro k'inkurrian en farta lah tapáh. Toh loh intentoh hueron en bano no deharon de behtì lah klázikah prendah kon lo ke z`ehkuzaban iziendo k`era pa proteherze der zó. En arguna okazión komo rehpuehta`e protehta por tantah ordenanzah munxah diziieron no zalì`e zuh hogareh.
Era tradizión k`en la fiehta`e bienbenía ke le daba la ziuá a zuh birreyeh lah muhereh poian entrá tapáh a konozè ar birrei `e turno. Azine k`en 1590 en la entrá der Birrei Don Garcia Hurtado de Mendoza lah muhereh Limeñah portando zuh behtimentah d`inkohnitah lo zaluaron ende bentanah i barkoneh.
Tambié hueron frekuenteh en lah mizah kon lah k`iban akompañá `e zuh ehklabah i en lah alameah ande eran korteháh por munxoh hobeneh i zeñoreh lah tapáh aprobexaban  der mihterio`e zuh behtíoh pa realizà diferenteh kometíoh. 
¡Imahinenze, kuantah Ihtoriah a lo largo`e lah famozah tapáh z`abrán dao!.

Tirzo`e molina pone en boka dun galan piropeando a una zebiyana:
¡ Oh, medio ojo, que me aojo! ¡Oh, atisbar de basilisco! ¡ Oh, tapada a lo morisco! 
¡Oh, fiesta y no de la O!.


¡Pero tambié eh berda k`ezite una trampa!















Er maxihmo i la ambizión umana por la k`el ome enzuzia er belo a zu fabò kon diferenteh fineh. 
¡Utilizandolo a zu antoho lo impone u menohprezia!. 
Zirbe tanto d`arma polítika komo pa fineh komerzialeh u relihiozoh. 
Kreando konflihtoh  entre nazioneh, imperando er kapitalihmo zin ehkrupuloh n`identiá kon la finaliá `e konzegì una globalizazión totá.
¡Dezexa tó lo ke no pué ehprimì, maxakando ar mázimo ar mah probe ar ke engaña kon erroneah leyeh zin huhtizia, farzah kreénziah materialihtah i finhiah libertaeh de lah k`entoabia ni ombreh ni muhereh zin beloh  emoh arkanzao! Un demonio ke korrompe i moh aleha`e nuehtra propia fé umana. Komo perzona moh anula pazando a ze ganao, numeroh ke utilizan i manipulan komo una pieza mah der demoleó engranahe.
¡Aro, k`ezo no kombié bel-lo!
¡ Lo importante eh haze kreé a la hente ke por lo menoh en ehte paíh no "yebamoh belo"! (Ke nuehtra relihión no eh la "retrograda" Ihlamika).
¡¡ Má `e munxoh konzuelo e`tontoh!!.





¿Akazo la fé krihtiana eh mehó ke zuh ermanah? 
La ihtoria emuehtra ke ¡No!.
¡I ziempre taxó `e kurpable a la muhé 
por la ke Adan mordio la manzana i la kahtigo!.















¡No zemoh tontah pa zabe k`er trato denigrante a la muhé, 
zon obra`e ombreh kom munxa o poka fé ke moh dio la mehma bía 
tanto a morah komo krihtianah!.
Por to`r mundo en kuarkié relihión la muhé ziempre a`htao ehklabiza por zu  kompañero.
Azín ke la luxá por nuehtroh derexóh komo muhereh oi en día komo entenderan no ze le pué rekrimina a loh Diozeh. 
Zino a ezoh z` ombreh kon loh ke kombibimoh a loh ke parimoh, kríamoh i por eyoh morimoh. En nuehtroh z`ih@h legamoh la rehponzabiliá `e nuehtro propio futuro i dehtino. Loh kondenamoh a un mundo enfermo i ehbalio ke zolo podrán zanal-lo zigún loh baloreh k`argan rezibio.¡I la bía moh muehtra ke no bamoh bié! Er belo k`ebemoh kitahmoh ehtá en nuehtroh z´ohoh i korazoneh.
¡Ai k'ehpertà duna beh!  


Idependiente`e nuehtrah relihioneh lah muhereh der mundo emprendemoh er kamino pa ke moh rehpeten loh  z`ombreh.
 ¡Porke zon nuehtroh Diozeh kién moh muehtran er kamino!.
¡Ya k`argunoh z`ombreh le pué dolè zu maré pero no la der bezino!.




Pazahe`e la Biblia en Andalú
1Korintioh 11.2-16
Toa muhé ke ora u profetiza kon la kabeza ehkubierta, afrenta zu kabeza; porke lo mehmo eh zi z`ubieze rapao. (6) Porke zi la muhé no ze kubre, ke ze korte tambié er kabeyo; I zi l`eh bergonzozo a la muhé kortarze er kabeyo u raparze, ke ze kubra.(7)Porke er barón no debe kubrirze la kabeza, po eh imahen i gloria `e Diò; pero la muhé eh gloria der barón.(8)Porke el barón no prozeé `e la muhé, zino la muhé der barón( 9) I tampoko er barón hue kreao por kauza `e la muhé, zino la muhé por kauza der barón.(10)Por lo kuá la muhé debe tenè zeñá d`autoriá zobre zu kabeza, por kauza`e loh z´anheleh.

No hay comentarios:

Publicar un comentario